نقطه مقابل اخلاص «ریا» است، که در آیات و روایات اسلامى از آن مذمّت شده است و آن را عاملى براى بطلان اعمال و نشانه اى از نشانه هاى منافقان و نوعى شرک به خدا معرفى کرده اند.
ریاکارى تخریب کننده فضائل اخلاقى و عاملى براى پاشیدن بذر رذائل در روح و جان انسانهاست. ریاکارى اعمال را تو خالى و انسان را از پرداختن به محتوا و حقیقت عمل باز مى دارد.
ریاکارى یکى از ابزارهاى مهّم شیطان براى گمراه ساختن انسانهاست.
با این اشاره به آیات قرآن باز مى گردیم و چهره ریاکاران و نتیجه اعمال آنها را بررسى مى کنیم.
1 ـ یا اَیُّهَا الَّذِینَ آْمَنُوا لاتُبْطِلُوا صَدَقاتِکُمْ بِالْمَنِّ وَ الاَْذى کَالَّذى یُنْفِقُ مالَهُ رِئاءَ النّاسِ وَ لایُؤْمِنُ بِاللّهِ وَ الْیَومِ الاَْخِرِ فَمَثَلُهُ کَمَثَلِ صَفْوان عَلَیْهِ تُرابٌ فَاصابَهُ وَابِلٌ فَتَرَکَهُ صَلْداً لایَقْدِرُونَ عَلى شَىء مِّمّا کَسَبُوا وَ اللّه لاْیَهْدِى الْقَومَ الکافِرینَ (سوره بقره، آیه 264)
2 ـ فَمَنْ کانَ یَرْجُوا لِقاءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً وَ لاَ یُشْرِکْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَـدَاً (سوره کهف، آیه 110)
3 ـ اِنَّ الْمُنافِقینَ یُخادِعُوْنَ اللّهَ وَ هُوَ خَادِعُهُمْ وَ اِذَا قَامُوا اِلَى الصَّلوةِ قَامُوا کُسَالى یُرَآؤُنَ النَّاسَ وَ لا یَذْکُرُونَ اللّهَ اِلاّ قَلِیلاً (سوره نساء، آیه 142)
4 ـ وَ الَّذینَ یُنْفِـقُونَ اَمْوالَـهُمْ رِئَـاءَ النَّاسِ وَ لاَ یُؤْمِنـُونَ بِاللّهِ وَ لاَ بِالْیَوْمِ الاْخِرِ وَ مَنْ یَکُنِ الشَّیْطَانُ لَهُ قَرِیناً فَسَآءَ قَرِیناً (سوره نساء، آیه 38)
5 ـ وَ لا تَکُونُوا کَالَّذینَ خَرَجُوا مِنْ دِیارِهِمْ بَطَراً وَ رِئاءَ النَّاسِ وَ یَصُدُّونَ عَنْ سَبیلِ اللّهِ وَ اللّهُ بِما یَعْمَلُونَ مُحیطٌ (سوره انفال، آیه 47)
6 ـ فَوَیْلٌ لِلْمُصَلِّینَ الَّذینَ هُمْ عَنْ صَلاتِهِمْ ساهُونَ، الَّذینَ هُمْ یُرآؤُنَ وَ یَمْنَعُونَ الْماعُونَ (سوره ماعون، آیات 4 تا 7)
ترجمه:
1 ـ اى کسانى که ایمان آورده اید بخششهاى خود را با منّت و آزار باطل نسازید همانند کسى که مال خود را براى نشان دادن به مردم انفاق مى کند و به خدا و روز رستاخیز ایمان نمى آورد (کار او) همچون قطعه سنگى است که بر آن (قشر نازکى از) خاک باشد (و بذرهائى در آن افشانده شود) و رگبار باران به آن برسد (و همه خاکها و بذرها را بشوید) و آن را صاف (و خالى از خاک و بذر) رها کند، آنها از کارى که انجام داده اند چیزى به دست نمى آورند و خداوند جمعیّت کافران را هدایت نمى کند!
2 ـ پس هر که به لقاى پروردگارش امید دارد باید کارى شایسته انجام دهد و هیچ کس را در عبادت پروردگارش شریک نکند.
3 ـ منافقان مى خواهند خدا را فریب دهند در حالى که او آنها را فریب مى دهد و هنگامى که به نماز بر مى خیزند با کسالت بر مى خیزند و در برابر مردم ریا مى کنند و خدا را جز اندکى یاد نمى نمایند.
4 ـ و آنها کسانى هستند که اموال خود را براى نشان دادن به مردم انفاق مى کنند و ایمان به خدا و روز باز پسین ندارند (چرا که شیطان رفیق و همنشین آنها است) و کسى که شیطان قرین او باشد بد همنشین و قرینى دارد.
5 ـ و مانند کسانى نباشید که از روى هوا پرستى و
غرور و خود نمائى در برابر مردم از سرزمین خود (به سوى میدان بدر) بیرون
آمدند و (مردم را) از راه خدا باز مى داشتند (و سرانجام شکست خوردند) و
خداوند به آنچه عمل مى کنند احاطه (و آگاهى) دارد.
6 ـ پس واى بر نماز گزارانى که، در نماز خود سهل انگارى مى کنند، همان کسانى که ریا مى کنند، و دیگران را از وسائل ضرورى زندگى منع مى نمایند!
