عملیات والفجر ۸
عملیات والفجر ۸ که از آن به عنوان نبرد اول فاو نیز نام برده می‌شود، عملیات آبی خاکی بود که در آن نیروهای سپاه پاسداران و ارتش ایران با غافلگیری نیروهای عراقی از اروندرود عبور کرده و شبه‌جزیره فاو در جنوب عراق را به اشغال خود در آوردند. این عملیات در ساعت ۲۲:۱۰ روز ۲۰ بهمن ۱۳۶۴ با رمز «یا فاطمة الزهرا» در منطقه خسروآباد تا راس‌البیشه آغاز گردید.
این عملیات در رده‌های بالای ارتش و وزارت دفاع ایران طراحی شد. طراحی عملیات توسط افسران حرفه‌ای بود و در اجرا و در میدان نبرد فرماندهی به صورتی مشترک با فرماندهان سپاه و ارتش انجام گرفت.
اصل عملیات بر غافلگیری عراقی‌ها استوار بود چراکه آنها تصور می‌کردند ایرانی‌ها توانایی پیاده‌سازی نیرو را در حجم وسیع در شبه جزیره فاو ندارند. ضمن اینکه از عملیات ایذایی در جبهه‌های دیگر هم استفاده شد.
عملیات در شب بیستم بهمن ماه با ترکیبی از صد هزار رزمنده از پنج لشکر ارتش ایران و ۵۰ هزار نیروی پاسدار و بسیجی انجام گرفت. مرحله اول عملیاتی ایذایی بود که به مدت پنج روز در نزدیکی شهر بصره انجام شد. در این مرحله نیروهای ایرانی در شمال منطقه عملیاتی در نزدیکی با روش موج انسانی به سمت نیروهای عراقی یورش بردند. بطور همزمان در جنوب عراق و در نزدیکی فاو، ایرانی‌ها عملیات را با استفاده از لشکر پیاده‌نظام مکانیزه شروع نمودند. هر دو عملیات با آتش سنگین عراقی‌ها مواجه و متوقف شد. در جبهه شمالی عملیات موج انسانی نیروهای بسیجی جان حدود ۴٬۰۰۰ تن از ایرانی‌ها را گرفت. عراقی‌ها با این تصور که هدف اصلی عملیات جبهه شمالی است نیروهای خود را در جبهه شمالی متمرکز کردند.
هدف اصلی نیروهای ایرانی شبه‌جزیره فاو بود که تنها نقطه‌ای از عراق بود که عراقی‌ها امکان دسترسی مستقیم به خلیج فارس را داشتند. در جبهه جنوبی ایرانی‌ها ابتدا دو عملیات آبی خاکی را اجرا نمودند و ابتدا توانستند جزیره ام‌القصر در اروندرود را به اشغال خود در آورند، هر چند دو روز بعد عراقی‌ها توانستند با پاتکی جزیره را پس بگیرند.
عملیات همزمان دوم ایرانی‌ها نقطه جنوبی شبه‌جزیره فاو را هدف قرار داده بود که در آن ایرانی‌ها با استفاده از قایق‌های تندرو و قایق‌های سنگین حامل تانک و تجهیزات زرهی از اروندرود عبور کرده و از شش نقطه در خاک فاو فرود آیند. در طی ۲۴ ساعت ایرانی‌ها توانستند کل شبه‌جزیره را به اشغال خود درآورند. هزاران سرباز وظیفه عراقی برای دفاع در برابر تهاجم سنگین آموزش کافی نداشتند و تاب مقاومت در برابر این حمله را نیاوردند. در این تهاجم ۴٬۰۰۰ نفر از نیروهای وظیفه عراقی کشته شدند و تعداد ۱٬۵۰۰ نفر از آنها به اسارت در آمدند.
ایرانی‌ها در انتهای عملیات حملات خود را متوجه بندر مهم ام القصر نمودند ولی به دلیل کمبود تجهیزات و مهمات و نیز به دلیل خستگی نفرات از تصرف این بندر باز ماندند.
(این عملیات هم با اتکا به نیروی انسانی صورت گرفت)
*فرماندهان*
*عراق*
ماهر عبد الرشید
هاشم الفاحخری
سعد توما عباس
*ایران*
مهدی زین‌الدین
حسین خرازی
مرتضی قربانی
*نیروها*
*عراق*
۱٬۰۰۰ تا ۵٬۰۰۰ نفر در شروع
در اوج نبرد ۸۲٬۰۰۰ نفر
۴۰۰ فروند هواپیما + ۲۰۰ فروند بالگرد
سه لشکر زرهی حمله اولیه
*ایران*
۲۲٬۰۰۰ تا ۲۵٬۰۰۰ نفر
در اوج نبرد ۱۳۳٬۰۰۰ نفر
۷۰ هواپیما
بیش از ۷۰ هلیکوپتر
تعداد نامشخص تانک
*تلفات*
*عراق*
۱۰٬۰۰۰ کشته در حین نبرد
۴۰ تا ۵۵ هواپیما ساقط شد
بیش از ۱۰۰ دستگاه تانک منهدم شد
*ایران*
۳۰٬۰۰۰ کشته
تعداد زیاد (نامشخص) هواپیما و خودرو زرهی منهدم شد
