ریشه یابی اصطلاح بربر:

اصطلاح بربر که در ادبیات کلاسیک اروپا به وفور به چشم می خورد، واژه ای مناسب برای تداعی معانی غریبانه ای همچون فقدان مدنیت و جنگاوری افسارگسیخته بوده است. منشأ این اصطلاح را می توان در یونان باستان پی گرفت. این واژه نخستین بار در آن دوره برای توصیف مردمانی که به زبان یونانی سخن تکلم نمی کردند، به کار برده می شد؛ بدین سان، ایرانی ها، مصریان، فنیقی ها و سایر ملل همسایه ی یونان، در حوزه معنایی این اصطلاح، واقع می شدند. کلمه ی بربر در زبان یونانی، “بارباروس” تلفظ می شد. وجه تسمیه این نامگذاری، اصواتی بود که از زبان مردمان غیریونانی برمی خاست و یونانیان برای تمسخر زبان های غیریونانی، این اصوات را به شکل “بر بر بر” تلفظ می کردند. به همین جهت نیز برای نامیدن اقوام غیریونانی، واژه ی “بربر” متداول گردید.

در زمان امپراتوری روم، اصطلاح بربر برای نامیدن تمامی اقوامی به کار می رفت که فاقد سنن و ارزش های تمدنهای یونان و روم بودند. سرحدات روم همواره در معرض حملات بربرها قرار داشت؛ کسانی که به هیچ وجه متعلق به طایفه یا قومیت واحدی نبودند. گوت ها، وندال ها، ساکسون ها، هون ها، پیکت ها و… عمده ترین قبایلی بودند که در سایه ی نام “بربر” مرزهای روم را مورد تهدید قرار می دادند و یا آنکه در قبال صرف نظر کردن از حمله به مرزهای روم، امتیازات تجاری یا مبالغ گزاف از دولت روم دریافت می کردند. مورخان در سده های بعدی، دایره ی معنایی این اصطلاح را گسترش دادند و آن را برای نامگذاری تمامی اقوامی به کار بردند که در چالشی عمده با تمدن های پیشرفته‌ی آن روزگار، به درگیری های نظامی اقدام می کردند؛ خواه این بربرها در جنگ با تمدن روم باستان بودند و خواه در جدال با تمدنی شرقی مانند ایران و چین.

امروزه اصطلاح بربر در جوامع اروپایی برای اطلاق بر شرایطی به کار می رود که ناظر به رفتارهای ضدفرهنگی یا خلاف مدنیت می باشند. در مقایسه با پیشینه ی کاربرد این اصطلاح در تمدنهای یونان و روم، به نظر می رسد که معنای کنونی این واژه، منفی و حاوی تنفر است؛ حال آنکه در عصر باستان، اصطلاح مزبور برای جداسازی و تمییز ملل یونانی و رومی از همتایان آنها در سرزمین های دیگر، به کار می رفت و طبعاً حامل معنایی مثبت بود.