بخشی

ترکمن ها به کسانی که همراه با ساز خود آواز می خوانند و بیان کننده ی شادیها، دردها، آمال و آرزوهای قوم خود هستند بخشی می گویند.
محققین درباره ریشه بخشی نظراتی داده اند از جمله اینکه: بخشی در ایام اویغورها به کسانی اطلاق می شد که بتواند خط اویغوری را بخواند و در زبان چینی از واژه ی پاکشی گرفته شده است به معنی کسی که حالات شمن به خود بگیرد.
بخشی ها آن زمان که خط و کتابت نبود، نخستین کسانی بودند که رسالت انتقال حرکت های تاریخی، فرهنگی و داستان های مربوط به قوم خود را به عهده داشتند. نخستین این طایفه را باباقورد پیشگوی افسانه ای دوره ی اوغوز می دانند که با قوپوز/ دوتار خود، داستان ها و روایات دوره ی اوغوز را به آیندگان منتقل کرده است. در آن زمان کسانی را که هم می خواندند و هم می نواختند با نام اوزان هم می شناختند.

بخشی ها دو گروه بودند:
1- خلق بخشی سی : بخشی های مردمی، یعنی کسانی که هنر خود را در خدمت مردم قرار داده اند.
2- خان بخشی سی : یعنی بخشی هایی که در خدمت خان ها بودند.

بر این اساس سازهای ترکمنی نیز که مقام خوانده می شود، دو گونه است:
1- خلق مقامی
2- خان مقامی
و در حدود 500 مقام مقام در موسیقی ترکمن شناخته شده است.