اسفند گیاهی است علفی چندساله، ارتفاع آن کم و در حدود یک وجب است. ظاهرا گیاه شبیه سداب است، پربرگ و برگها با تقسیمات باریک نامنظم و سبز روشن. گلهای آن به رنگ سفید تیره، میوه کپسول ناشکوفا، مدور و کروی که دانههای سیاه رنگ اسفند در داخل آن قرار دارد. اسفند در مناطق مدیترانهای شمال افریقا، ترکیه، سوریه و ایران در اراضی بایر میروید. در ایران در اراضی بایر حاشیه کویر، راه تهران- قم، اصفهان- تهران و تهران- قزوین در رستم آباد، در رودبار، اطراف کرج، بوشهر، ازنا، جاده تفرش و بعضی نواحی دیگر ایران بهطور خودرو دیده میشود.گیاه اسفند قاعده آور است. ترشح شیر را زیاد میکند و در موارد سقط جنین به کار میرود. به علاوه برای تقویت نیروی جنسی مؤثر است. دانه اسفند مخدر است و به عنوان تب بر و برای کاهش درد معده تجویز میشود.جوشانده برگ اسفند برای روماتیسم مفید است. ریشه آن برای کشتن شپش نافع است. اسفند رطوبتهای سینه و ریه را خشک میکند و بادهای رودهها را تحلیل میبرد و نیروی جنسی را تقویت مینماید و ترشح شیر را زیاد کرده و مدر و قاعدهآور است و مسهل سودا و بلغم غلیظ و ضد کرم کدو میباشد. خوردن اسفند برای صرع، فلج، جنون، نسیان و سایر بیماریهای سرد دماغی و عصبی مفید است و برای گرم کردن بدن، رفع استسقا، یرقان و سیاتیک نافع است. اگر اسفند را در آب خیس کرده بخورند برای تصفیه خون و تحلیل مواد سودایی و لینت نافع است. اگر اسفند را با تخم کتان و عسل مخلوط نمایند و بخورند برای تنگی نفس بسیار مفید است. مالیدن دمکرده اسفند برای تقویت اعضا و رفع سستی و سیاه کردن مو نافع است و اگر دمکرده آن با روغن کنجد مخلوط و مدتی خورده شود برای رفع بیماریهای ریه و کبد مفید است. اگر اسفند را در آب ترب و روغن زیتون بجوشانند و چند قطره از آن را در گوش بریزند برای رفع سنگینی گوش و کری و طنین در گوش مفید است. بخور اسفند برای درد دندان نافع است. اسفند برای گرم مزاجان مضر است و سردرد و قی و دل به همخوردگی می آورد.روغن اسفند از نظر طبیعت گرم و خشک است و برای فلج، لقوه، رعشه، سستی، صرع و پریدن ناگهانی اعضای بدن چه با خوردن و چه با استفاده از ضماد آن مفید است. حقنه یا تنقیه آن برای تسکین درد کمر و سیاتیک و سردی کلیه و رحم نافع است. شیاف گرد ریشه اسفند یا روغن ایرسا دهانه عروق و خون بواسیر را باز میکند.
