رکن‌الدین ابوطالب طغرل بن میکائیل بن سلجوق 

از(429 تا 455 ه‍.ق) پادشاه سلجوقی بود.

وی یکی ازترکمانان سلجوقی و در جستجوی چراگاه مناسب بود و کم کم از فرارود وارد ایران و خراسان شد.

طغرل بن میکائیل در سال 429 در قصر شادیاخ نیشابور بر تخت سلطنت جلوس کرد.

در آغاز سلطان مسعود غزنوی به مخالفت با او پرداخت اما چون سرگرم جنگ در جاهای دیگر از جمله هندوستان بود در جنگ دندانقان ازطغرل شکست خورد و غزنویان برای همیشه برچیده شدند. در روزگار وی کشاورزی رونق یافت و همچنین ایران به بزرگترین حد خود پس از اسلام رسید.

پس از مرگ طغرل برادرزاده‌اش آلپ ارسلان (عضدالدوله الپ‌ارسلان) به سلطنت رسید.

آلپ ارسلان

(455 تا 465 ه‍.ق)

او برادرزاده طغرل بود که با کمک وزیرانش عمیدالملک کندری و خواجه نظام الملک طوسی توانست قلمرو سلجوقیان را در شرق تا سیحون و در غرب تا مدیترانه گسترش دهد. در زمان تسلط او بر ایران ترکان وسعت قلمرو خود را به حد ایران دوره ساسانی رساندند و بغداد را نیز که مرکز خلافت عباسی بود در اختیار گرفتند. آلپ ارسلان داماد طغرل بود و پس از وی حکومت را به دست گرفت و به بسیاری نقاط لشکر کشید که یکی از آنها قلمرو دولت بیزانس درآسیای صغیر بود که در نهایت در جنگ ملازگرد بر آنها ظفر یافت و این حادثه آسیای صغیر را به قلمرو ترکان تبدیل نمود و زبان و رسوم اهالی آنرا دگرگون ساخت. سلجوقیان بعدها تا حملات صلیبیون نیز در ترکیه دوام آوردند ولی در نهایت مقهور ترکان عثمانی شدند.بیشتر عمر الب ارسلان در جنگ های صلیبی سپری شد. او به قصد گسترش اسلام به ارمنستان حمله کرد و بر آن سرزمین غالب شد. اما بعد از غلبه بر آن سرزمین در سال ۴۶۴ با حمله رومانوس، دیوجانوس امپراتور بیزانس مواجه شد. این جنگ با شکست بیزانسی‌ها و دستگیر شدن رومانوس دیوجانوس به پایان رسید.وی حتی به گرجستان لشکر فرستاده آنجا را مسخر ساخت.

آلپ ارسلان سرانجام به دست فردی به نام یوسف الخوارزمی که در جنگ آلب ارسلان با حاکم تاوغاچ دستگیر و زندانی شده بود به سختی مجروح شد و بعد از چهار روز جان سپرد. تاریخ نگاران چنین ذکر می‌کنند که آلب ارسلان قبل از مرگ چنین گفته است:

" دیروز در روی تپه‌ای بودم و زمین را می‌نگریستم که زیر پای ارتشم به لرزه در می‌آمد. در این هنگام به خود گفتم حاکم این جهان منم، چه کسی است که می‌تواند با من مقابله کند. خداوند غرور من را دیده و جان من را بوسیله یک اسیر گرفت "

معزالدین ابوالفتح ملکشاه حسن بن آلب ارسلان

(465 تا 485 ه‍.ق)بزرگترین سلطان سلجوقی و فاتح آناتولی بود که به دنبال پیروزی پدرش آلپ ارسلان در نبرد ملازگرد امپراطوری بیزانس را از آناتولی بیرون راند. وی برادرزاده سلطان بیزانس بنیان‌گذار سلسله سلجوقی است. وی پادشاهی یکی از بزرگترین امپراتوری‌های تاریخ ایران را بر عهده داشت. تقویم جلالی اسم وی توسط گروهی از ریاضی دانان برجسته زمان وی به سر پرستی عمرخیام انجام گرفت. ملکشاه قلمرو امپراطوری سلجوقی را تا سوریه و میانرودان گسترش داد. او در پانزدهم ماه شوال ۴۸۵ در بغداد فوت کرد.در زمان ملکشاه وزیران لایق و با تجریه ایرانی مانند خواجه نظام الملک طوسی بر ایران نظارت داشتند و از این رو ایران بسیار پیشرفت داشت و در شغل‌هایی مانند کشاورزی، سیستم‌های واگذاری زمین پیشرفت‌هایی حاصل شد .

محمود بن ملکشاه (از 485 تا 486 ه.ق)                                                         چهارمین پادشاه سلجوقی به مدت یک سال از ٤٨٥ تا ٤٨٦ ه.ق پادشاهی حکومت سلجوقی را بر عهده داشت . وزیر وی تاج الملک بود که در سال ٤٨٥ بدست نیرو های نظامیه به قتل رسید.

رکن الدین ابوالمظفر برکیارق(485 تا 498 ه‍.ق)

  پنجمین پادشاه سلسله سلجوقیان ایران بود. وی پسر ملکشاه سلجوقی سومین شاه این سلسله بود. وزرای او عبارتند از تاج الملک، فخرالملک، موید الملک و مجد الملک.

عموی برکیارق تتش با شنیدن خبر مرگ ملکشاه سلجوقی برای به چنگ آوردن از محل حکومتش شام راهی عراق شد و پس از تایید شدن توسط خلیفه وقت به سمت مرکز ایران حرکت کرد . در این زمان با مرگ برادر برکیارق محمود پادشاهی بر برکیارق مسلم شد. دو طرف با سپاهیانشان در نزدیکی ری به جنگ پرداختند و در نهایت برکیارق پیروز شد و تتش در قلعه تکریت زندانی گشت. (۴۸۷ ه.ق)

در مدتی که برکیارق مشغول جنگ با تتش بود عموی دیگرش ارسلان ارغون توانست بر کل خطه خراسان مسلط گردد و از برکیارق درخواست قبول حکومتش در خراسان را کرد . برکیارق در ابتدا قبول کرد اما بعد از آن سپاهی به فرماندهی برادر ارسلان ، بوری برس ، به خراسان گسیل داشت تا کار ارسلان ارغون را یکسره کند ولی سپاه بوری برس شکست خورد و ارسلان ارغون تصمیم به بدست گرفتن سلطنت سلجوقی کرد اما بلافاصله توسط غلامش کشته شد. بعد از مرگ ارسلان ارغون برکیارق برادرش سنجر را به حکومت خراسان برگزید.

در سال ۴۹۰ ه.ق موید الملک که مدتی قبل از وزارت برکیارق عزل شده بود برای انتقام ، یکی از امرا به نام انر را تحریک به بدست گرفتن سلطنت کرد ولی انر پس از فراهم آوردن لشکر ، توسط ملاحده ( گروهی از زیر شاخه های اسماعیلیه ) به قتل رسید.

موید الملک با قتل انر به گنجه نزد محمد بن ملکشاه رفت و او را نیز به بسلطنت رسیدن تشویق نمود. بین سلطان محمد و برکیارق پنج جنگ رخ داد که چهارتای آن ها با پیروزی برکیارق و یکی از آنها با پیروزی سلطان محمد پایان یافت . در آخر بین برادران صلحی صورت گرفت به این ترتیب که اران ، شام و الجزیره در دست محمد ، خراسان و ماورالنهر در دست سنجر و باقی مناطق امپراتوری سلجوقی دست برکیارق باشد.

برکیارق بن ملکشاه در سال ۴۹۸ ه.ق و در بیست و پنج سالگی به علت بیماری سل فوت کرد و در بروجرد دفن شد.

محمدبن ملکشاه (498 تا 511 ه‍.ق)

با مرگ برکیارق صدقه وایاز، غلامان وی، قصد داشتند ملکشاه را به سلطنت نشانند امّا محمد آن‌ها را از میان برداشت و سپس به قلع و قمع اسماعیلیان (ملاحده) که نفوذ زیادی در قلمرو او کرده و کشتار مردم دست می‌زدند، پرداخت و قلعۀ شاهدز اصفهان را که مرکزی برای این فرقه به رهبری احمدبن عبدالملک عطاش بود تصرف و سپس به محاصرۀ‌ الموت رفت که با فوت او در511 ناتمام ماند.

سنجربن ملکشاه (511 تا 552 ه‍.ق)

سنجر از سال 490 از طرف برکیارق و محمد حاکم خراسان و ماوراء النهر بود و با فوت محمد سلطنت فرزندش محمود را نپذیرفت و خود را سلطان نامید و عراق عرب و عجم را به محمود داد به تصرفات در شرق روی آورد و غزنه، سمرقند، سیستان و خوارزم را تصرف و غوریان را از خراسان رانده، علاءالدین حسین غوری را دستگیر و همنشین خود گردانید. در سال 536 به دعوت حاکم ماوراءالنهر برای دفع تعدی گورخان قراختایی کافر عازم قطوان شد امّا از قداختائیان شکست خورد، در سال 548 برای دفع ترکمانان غز که از پرداخت خراج خودداری کردند به ماوراءالنهر رفت و با این‌که آنان پیشنهاد صلح کردند، او جنگ را ترجیح داد ولی خود شکست خورد و سلطان و همسرش به اسارت قراختائیان درآمدند. تا این‌که پس از سه سال، از حبس فرار کرده به مرو آمد و دوباره به سلطنت نشست و پس از یکسال در گذشت. بعد از او به تدریج خراسان دست غوریان و خوارزمشاهیان افتاد و حکومت سلجوقیان در عراق، کرمان و روم در سه شاخه امتداد یافت.