نسبنامه حضرت سلیمان(ع)
محیط فکری و اجتماعی حضرت داوود و سلیمان با دیگران متفاوت بود. این تفاوت، سبب شد تا آنان بتوانند با تشکیل حکومتی الاهی اهداف توحیدی خود را دنبال کنند. قرآن از حضرت سلیمان، به عنوان فرزند و وارث حضرت داوود یاد میکند: «و سلیمان را به داوود بخشیدیم»
(ص: ۳۰).
«و سلیمان از داوود میراث برد»
(نمل: ۱۶).
حضرت سلیمان(ع) وارث حضرت داوود(ع) است و خدا به داوود مواهب ارزشمندی عطا فرموده است. قرآن مجید، داستان داوود را با نزاهت و نظافت نقل میکند. مطالبی در تفاسیر پیرامون حضرت داوود و همسر اوریا آمده، که از عهد عتیق سرچشمه میگیرد. علامه طباطبایی در این باره مینویسد: «این داستان از تورات گرفته شده، جز آنکه تورات آن را به صورت شنیع تر و رسواتر بیان میکند و نقل آن در منابع اسلامی تعدیل شده است».
به دنبال آن، علامه از عیون اخبار الرضا نقل میکند که از حضرت رضا(ع) سؤال شد، پس داستان داوود با اوریا چه بوده است؟ حضرت رضا(ع) فرمود: «در زمان داوود، اگر زنی همسرش از دنیا میرفت یا کشته میشد، پس از آن، حق نداشت بار دیگر ازدواج کند. نخستین کسی که خدا این حکم را برایش جایز شمرد، داوود بود و به او اجازه داد تا با همسر اوریا، که کشته شده بود، ازدواج کند. داوود، پس از سپری شدن مدت عده وفات، با او ازدواج کرد و تحمل این امر برای مردم سنگین بود».
شخصیتهای برجسته کتاب مقدس در گروههای مختلفی قرار میگیرند. در سنت یهودی، کارکرد هر یک از این گروهها با یکدیگر متفاوت است. این شخصیتها را میتوان در پنج دسته اصلی جای داد. در حالی که، بعضی از آنان میتوانند در چند گروه قرار گیرند:
«آبا»، مانند حضرت ابراهیم، حضرت اسحاق و حضرت یعقوب.
«انبیا» مانند حضرت موسی و حضرت هارون.
«پادشاهان» مانند حضرت داوود و حضرت سلیمان.
«داوران» مانند حضرت سموئیل
«کاهنان» مانند عیلی.
عهد عتیق، حضرت سلیمان را پسر داوود میداند: «اینک پسری برای تو متولد خواهد شد که مرد آرامی خواهد بود؛ زیرا که من او را از جمیع دشمنانش از هر طرف آرامی خواهم بخشید؛ چون که اسم او سلیمان خواهد بود و در ایام او اسرائیل را سلامتی و راحت عطا خواهم فرمود»؛ «و چون داوود پیر و سالخورده شد، پسر خود سلیمان را به پادشاهی اسرائیل نصب نمود».
علاوه بر این، عهد عتیق از سلیمان با عنوان دیگری یاد میکند و آن لقب «پسر خدا» است: «داوود به سلیمان گفت: ... کلام خداوند بر من نازل شده گفت: ... پسری برای تو متولد خواهد شد که مرد آرامی خواهد بود ... اسم او سلیمان خواهد بود... او پسر من خواهد بود و من پدر او خواهم بود.
و به من گفت: «پسر تو سلیمان، او است که خانه مرا و صحنهای مرا بنا خواهد نمود؛ زیرا که او را برگزیده ام تا پسر من باشد و من پدر او خواهم بود»؛ «من او را پدر خواهم بود و او مرا پسر خواهد بود، و اگر او گناه ورزد، او را با عصای مردمان و به تازیانه های بنی آدم تأدیب خواهم نمود».
لقب تشریفی «پسر خدا» در ادیان گوناگون به انبیا و مؤمنان اطلاق شده است. در عهد جدید نیز اصطلاح پسر خدا، درباره حضرت عیسی(ع) و مؤمنان به او آمده است.
در قرآن آمده است که: «یهودیان و مسیحیان گفتند ما پسران خدا و دوستان او هستیم»
(مائده: ۱۸).
اسلام برخی از القاب تشریفی مانند «یداللّه»، «بیتاللّه» و «آلاللّه» را میپذیرد. اما از آنجا که عنوان «پسر خدا» در گمراهی مسیحیان تأثیر داشته، استعمال این عنوان را تحریم کرده است. پس این تحریم عنوان ثانوی دارد، مانند تحریم جمله «رَاعِنَا»
(بقره: ۱۰۴).
در یهود این اندیشه وجود داشت که مسیحای موعود، باید از نسل داوود باشد. و جلال او را برگرداند. بر پایه این اندیشه، متّی در انجیل خود، عیسی را از نسل داوود و سلیمان معرفی میکند. او میکوشد تا اثبات کند که عیسی وارث کرسی داوود و سلیمان است:
«... و یَسّی داوود پادشاه را آورد؛ و داوود پادشاه سلیمان را از زن اوریّا آورد؛ و سلیمان رَحَبْعام را آورد...».
درباره زن اوریّا، در باب یازدهم کتاب دوم سموئیل داستانی آمده است که چون متضمن بیحرمتی به حضرت داوود و حضرت سلیمان است، از نظر ما باطل و مردود به شمار میرود.