برداشتی جدید از حالات روانی دستگاه ها و آوازهای ایرانی از نگاه روان شناسی و ارکان آن:

۱- دستگاه شور: آگاهی، درک، تفکر و اندیشه

۲- آواز دشتی: سوز و گداز،  گریه و مویه

۳- آواز ابوعطا: گله و شکایت

۴- آواز افشاری: افسوس و حسرت،  هجران از معشوق

۵- آواز بیات ترک: تعلیم، شادی درون

۶- دستگاه همایون: متانت، سربلندی، نصیحت و پذیرش

۷- آواز بیات اصفهان: اوج احساس

۸- دستگاه سه گاه: بزم و شادمانی، شور و شوق

۹- دستگاه چهارگاه: ستیز و جنگ، حتی رو در روی معشوق، مقاومت و پیروزی، تلاش در رسیدن به آرزوهای دیرین عاشقی

۱۰- دستگاه ماهور: رویا پردازی، پرش از قله شادی به همراه ذهنی رویایی، آرزو

۱۱- دستگاه نوا: رازداری، حکایت

۱۲- دستگاه راست و پنجگاه: ستایش معبود (خدا)، بزرگمندی و تعریف

آواز اصفهان

حالت : مناجات با خدا، متفکرانه
رنگ : سبز روشن
عنصر : شعله آتش
زمان شنیدن : قبل از طلوع آفتاب

آواز اصفهان مرموز، عمیق، راز و نیاز با خدا و متفکرانه است. آواز اصفهان وصف عشقی عرفانی، ندامت عشق و حست عشق گذشته است.

دستگاه نوا

حالت : صلح آمیز، آرام، مقدس، هشدار دهنده
رنگ : شفاف
عنصر : آتش همراه باد
زمان شنیدن : آخرشب

دستگاه نوا خاطرات دوری از عشق گذشته را بیان می‌کند.

نکته: گوشه ی نهفت در دستگاه نوا به دوره ی ساسانیان مربوط می‌شود که توسط ابن سینا ذکر شده است.

 همایون

حالت : شاهانه، اشرافی، شادان

رنگ : سبز تیره

عنصر : شعله ی آتش

زمان شنیدن : صبح زود

دستگاه همایون فضایی شاهانه خلق می‌کند و بیان کننده ی شکوه و گریه عشقی است که در پشیمانی پایان یافته است و نیز بزرگی عشق در حد اعلای آن است.

دستگاه ماهور

حالت : خوشحال و شاد، با شکوه، اشرافی
رنگ : آبی آسمانی
عنصر : باد یا نسیم
زمان شنیدن : بعد از غروب آفتاب

نکته : در دستگاه ماهور، گام منطبق بر گام ماژور می‌باشد. در راک ماهور می‌توان گریزی به شوشتری زد.

چهارگاه

حالت : قدرتمند، قهرمانی، جشن، عقل، تحرک میهن پرستانه
رنگ : زرد طلایی
عنصر : بخار
زمان شنیدن : 6 تا 8 صبح

از چهارگاه برای خواندن قطعات حماسی و پهلوانی شاهنامه استفاده می‌شود. چهارگاه تمام شدن عشق و نیز خوشحالی عشق، لاف وگزاف‌گویی در موفقیت عشق را بیان می کند.

راست پنجگاه

حالت : تمرکز
رنگ : برنزه روشن
عنصر : زمین
زمان شنیدن : از 8 تا 10 صبح

راست ‌پنجگاه شبیه ماهور به نظر می‌رسد، مقامی است برای هدایت به تفکر، تمرکز و روشنفکری که می‌تواند با دلایل منطقی همنشینی کند.

دستگاه سه‌گاه

حالت : درد، غصه، پشیمانی منجر به امید
رنگ : آبی لاجوردی تیره
عنصر : آب
زمان شنیدن : بعد از ظهر تا غروب آفتاب

دستگاه سه‌گاه بیانگر گذشته و موفقیت‌های عشقی و ندامت‌های آن است که منجر به امید می‌شود.

آواز دشتی

حالت : دلخراش، شکوه‌آمیز
رنگ : قهوه‌ای
عنصر : زمین

آواز دشتی بازگو کننده عشق یکطرفه، ناله و حسرت از غم فراق است و زمان شنیدن این آواز از سر ظهر تا 4 بعد ازظهر است و بسیاری از آوازهای منطقه ی  شمال ایران به ویژه در حاشیه ی دریای خزر مانند دیلمان و گیلکی به استان گیلان مربوط می‌شود.

آواز افشاری

حالت : درد، رنج، ندامت
رنگ : قهوه‌ای
عنصر : زمین

آواز افشاری بیان کننده ی شکوه، گله، ندامت جدایی را بیان می کند زمان شنیدن این آواز از سر ظهر تا 4 بعد ازظهر می‌باشد.

آواز بیات ترک

حالت : نوستالژیک مذهبی
رنگ : سیاه
عنصر : زمین

بیات ترک غم غربت، حسرت گذشته، حالتی متفکرانه و مذهبی دارد و بهترین زمان شنیدن این آواز از سر ظهر تا 4 بعدازظهر می‌باشد. بعضی گوشه‌های ترک برای خواندن آوازهای مذهبی اسلامی نظیر اذان استفاده می‌شود.

آواز ابوعطا

حالت : محرک

رنگ : بنفش یا قهوه‌ای روشن

عنصر : زمین

زمان شنیدن آواز ابوعطا از سر ظهر تا 4 بعد ازظهر می‌باشد.

ابوعطا بیان کننده ی عشق گذشته در یک پیر طریقت با امید و آرزویی بالاست.

 دستگاه شور

حالت : سوزان، احساساتی، ملایم، تسلی بخش

رنگ : سرخ

عنصر : آتش

شور، به معنای هیجان و عواطف است، مهنگام گوش کردن به آن از صبح تا ظهر بوده و اجرای شور در دستگاه‌ها است.

شور، بیان کننده ی محبت سوزان، امواج عشق و هیجان در شادی‌ها و غم‌هاست. تفسیر موسیقیایی شور بازگوکننده ی تصویری از ناراحتی عاطفی بابت جدایی از معشوق است.