سخنان برخی از بزرگان در باره حضرت مختومقلی فراغی شاعر و عارف نامی تورکمن

صفرمراد نیازوف (رئیس جمهور سابق ترکمنستان): مختومقلی فراغی تاج مرصع و پر تلاءلوی ستون روحی مردم ترکمن است. طبع بلند و بزرگمنشی مردم ترکمن ، شرم و حیای آنها و معیار عدل و انصاف آنها در اشعار این سخنور بزرگ نمایان است.

محمدولی کمینه: مختومقلی محصول اراضی سخن و سخنوری را درو کرده و رفته است. تنها کاری که ما می توانیم انجام دهیم ، خوشه چینی آن است.

کریم قربان نفس: شاعر توانمند و معاصر ترکمنستان، با تخلیص از شعر داغلار مختومقلی، اشعار او را چون کوههای با عظمت می داند که ریشه در خاک دارند.

والری ولادیمیرویچ بارتلد: بین مردم ترک ، تنها ترکمن ها هستند که شاعری ملی همچون مختومقلی دارند.

یوگنی ادواردویچ برتلس: مختومقلی یکی از عقیق های گرانسنگ ادبیات شعری ترکمن است و اوست که در زمانه ی ما ، همچون نگینی بر انگشتری نو ، با نور خیره کننده ی خود می تابد.

یوگنی ادواردویچ برتلس: مختومقلی ، جام جمشید است.

چنگیز آیتماتف : قرن 18 در ترکستان، قرن اشعار مختومقلی است. این شخصیت بزرگ سخنور که بخشی از خزائن شعری جهان است ، توانسته با شعر سخن بگوید.

ای.س. براگینسکی : مختومقلی زبان ترکمنی را که زبان مادری اش بوده ، تا حد زبان ادبیات هنری ارتقاء داده است. او با این کار ، در ابتدای امر مردم خودش را به زبان ادبی رسانده است.

آ. وامبری : که هفتاد سال بعد از وفات شاعر، به منطقه ترکمن صحرا سفر کرده بود، در سفرنامه خود درباره مختومقلی چنین می نویسد: اشعار مختومقلی دارای جنبه خاصی است به این معنی که: اولاً نمونه کاملی از لهجه خالص ترکمنی را به دست می دهد، ثانیاً در نوشته های او یک قاعده و نظم کلی وجود دارد که در سایر آثار ادبی به ندرت یافت می شود. اشعار این شاعر شوریده، سینه به سینه نقل گشته، در میان مردم دارای محبوبیت خاصی است. بیشتر اشعار او، به لحاظ ظرافت و لطافت زبانزد خاص و عام و به عنوان ضرب المثل در افواه مردم جاری است.

پروفسور برتلس : مختومقلی را به جام جم تشبیه کرده است، چرا که او آیینه نمایان ادبیات ترکمن و تجلی احساسات و ادراکات یک ملت است. گذشته از این، او را گوهر گران قیمت و نگین انگشترینی می داند که نور و شعله اش چشم هر بیننده ای را خیره می کند.

بارتولد: ضمن بررسی شخصیت علمی و فرهنگ اقوام ترک، مختومقلی را ستوده و در کتابش این گونه آورده است: «از میان اقوام ترک، این تنها قوم ترکمن است که شاعر ملی چون مختومقلی را دارد.»

آلکساندر خودزکو یا شودزکو : سه سروده فراغی را در کتاب سروده های مردم خراسان ترجمه کرده است. وی با توجه به همین مقدار اندک اشعار فراغی چنین می نویسد: اشعار قلیلی که از وی به جای مانده، نشانه ای ست از خلاقیت آن ابر مرد. در اینجا می بایست به یکی از ویژگیهای اشعارش اشاره کرد و آن عشقی است که مختومقلی به طبیعت دارد. عشقی چنین، در بین شعرای آسیایی نسبتاً نادر است و تأملات فلسفی وی در پوچی مظاهر دنیوی را نیز باید متوجه شد، در کشوری چون ایران که مذهب و شعر مهمترین جنبه های تمدن مردم اند، مختومقلی خدمتی بزرگ کرده است.

ماتی کوسایف: نیز او را شاعری با فراست خوانده، در مقدمه اثرش، فراغی را چنین معرفی می کند: ادبیات ما قبل از این شاعر، هیچ شاعر دیگر به خود ندید و هیچ شاعری به اندازه فراغی ادبیات ما را به اوج نرسانده است. او در مردمی کردن ادبیات ترکمن سهم فراوانی داشته است.

بردی کربابایف : در مقالات خود او را،رادمرد ادبیات کلاسیک ترکمن شناخته، می گوید: او با اشعار و سخنان دلنشین و جذاب، عصر و آینده ادبیات ترکمن را سر بلند کرده است.

سید محمد علی جمالزاده: در ترجمه کتاب جنگ ترکمن مختومقلی را به لحاظ احیاء ادب و فرهنگ ترکمن به عنوان فردوسی ترکمنان معرفی کرده است.

ناظم حکمت: مختومقلی شاعر من نیز هست. زبان او زبان من نیز هست. من چیزهای زیادی از مختومقلی می آموزم. او استاد من نیز هست. بین چیزهایی که او آموخته ، می خواهم مخصوصاً بر روی یکی تأکید نمایم و آن مبارزه برای آزادی مردمش است.